БҮГЕН - КОМСОМОЛ ТУГАН КӨН!

1918 елның 29 октябрендә эшче һәм крестьян яшьләре берлегенең I Бөтендөнья съездында Русия коммунистик яшьләр союзы барлыкка килә (РКСМ).

1930 елның 26 апрель карары белән ВЛКСМ Үзәк комитеты төрле төбәкләр һәм республикалардан «1 октябрьгә кадәр 30 мең комсомолец, 20 мең – колхозчы, 5 мең батрак»ны җыеп, Донбасс шахталарына хезмәткә җибәрергә чакыра. Разнарядка (ул елларда әле «разверстка» дип язалар) буенча, Татарстан 800 кеше җибәрергә тиеш була. Ил язмышы хәл ителгән урыннарда безнең республика коммунист-комсомоллары беренче сафларда булган, әмма, шуңа да карамастан, Донбасска вербовкалау кампаниясе ТАССРда шома гына узмаган. Татарстанда гына түгел – ил буенча төрле кыенлыклар килеп чыккан һәм, дөресен әйтик, Донбасска эшчеләр җибәрү сроклары байтак төбәкләр тарафыннан өзелгән. Соңгы срок – 1 октябрь, диелгән булса да, 1930 елның 12 октябренә ТАССРдан эшкә китәргә нибары 248 кеше җыела. 2 ноябрьгә дә 378 генә кеше туплана. ВЛКСМ Үзәк комитеты комсомолның Татарстан Өлкә комитетына көн аралаш телеграмма юллый,бик катгый итеп, планны үтәргә боера...

Ни сәбәптән шулай килеп чыга соң? Бирелгән разнарядка, утызар-иллешәр-сиксәнешәр кеше – беренче карашка, районнар өчен бик кечкенә саннар кебек. ТАССР комсомолы Өлкә комитетының райкомоллар җитәкчеләре белән алышкан хатларын, телеграммаларын укыгач, мәсьәлә ачыклана төшә. Латин имласында саф татар телендә язылган бер хат игътибарга лаек.

«Ипт. Аманов!

Мин эшчеләр җыю эшендә ничек эшләр барганы хакында түбәндәге сүзләрне әйтә алам:
Эшләр бик начар бара, эшчеләр табу мәсьәләсе бик читен, чөнки ашлык җыю, арыш чәчү кебек эшләргә бәйләнеп тора халык. Бусы бер.

Икенчедән, шунысы уңайсыз, башка җыючылар ашлык җыйдыртырга аванс биреп калдыралар. Без турук (туры ук. – Авт.) Казанга җибәрергә тиешләр. Шунысы бигрәк комачаулый. 11/VII-16/VII 31 кеше таптык. Китәчәк кешеләр безгә хәтле... (сүз аңлашылмый. – Авт.) чыгып китеп беткәннәр. Менә сезгә әйтәчәк сүзем шул. Комсомол сәламе белән: Шакиров. Т, Р.Ф. 17/VII-1930».

Язманың дәвамы - КИТӘ ҖАНЫЕМ ДОНБАССКА...