Крокодил (Сәмига Сәүбанова, юмореска)

Туган як тарихы музее директоры Хантимер бик зур ачыш ясады – аларның Кәрәкәле авылы исеме крокодилдан алынган икән! Авыл янындагы сулары җыелып, җәй уртасында да баткаклык хасил иткән сазлыклы күлдә язгы ташу вакытында кереп калган кәрәкәләр – кәрәкәләр түгел, кечерәйгән крокодиллар булып, сазлык урыны исә элекке диңгез төбе булган икән.
Хантимер моңарчы да туган як тарихын өйрәнгәндә әллә нинди тарихи чыганаклар табып, ачышлары белән авылдашларын шаккатырган иде. Тик менә крокодилның кәрәкәле балыгына әверелүе берәүнең дә башына килмәгән иде.
Авыл халкы гөж килде. Кая карама – сүз шул турыда булды.
-    Үләсемне белә идем, әмма кәрәкәле балыгы крокодилдан барлыкка килер дип белми идем, - диде дөньядагы бөтен вакыйгаларны белеп торган өчен “Интернет” кушаматы бирелгән Гайнетдин. 
-    Каян алып әйтәсең әле крокодилдан кәрәкәле балыгы барлыкка килгән, дип? Крокодил үзе, беләсең килсә, кәрәкәле балыгыннан барлыкка килгән, - дип каршы төште Гыйззәтулла. 
-    Ә крокодиллар кәрәкәлегә әверелгәч, аларны балыгы-күле белән карга күтәреп алып киткән. Әнә бит хәзер дә Кәрәкәле өстендә җәй буе каргалар көтүләре белән очып йөриләр, - диде Вәлиулла.
Һәркайсы үз фаразын әйтте, тик берәү дә: “Булмас, алай түгелдер”, - димәде. Чөнки Хантимер белми әйтмәс, ул туган як тарихын су урынына эчә һәм аның һәр әйткән сүзенә ышандырырлык дәлиле була иде.
Ахырдан барысы да:
-    Болай булгач, безнең авылның тынычлыгы бетә икән. Диңгездә баткан кораблардагы хәзинәләрне эзләүче браконьерлардан күрәселәребез бар икән әле, - диештеләр. 
Крокодил булгач, диңгезе, диңгезе булгач, баткан кораблары да булмыйча калмый иде. 
-    Ярый ла кораблар эзләү белән генә чикләнсәләр. Диңгезен җир астыннан табып, өскә чыгарсалар, Кәрәкәле авылы бетте диген, - диде Интернет Гайнетдин.
-    Каян белеп әйтәсең? – диде Гыйззәтулла.
-    Браконьерлар тотынса, эшне ахырына хәтле җиткерәләр инде, алар сиңа дәүләт советындагы депутатлар түгел, буш сүз сөйләп йөрергә. 
-    Каян Хантимернең башына килеп керде соң шундый музей ачу? Тыныч кына яши идек, шулай тыныч яшисе идек... Кәрәкәле балыгының үзенә тимәгәч, ничә мең ел буена берәүгә дә зыян салганы булмады. Әгәр аннан крокодил ясасак, нихәтле зарар күрәчәкбез! Ач җанварларның кешегә ташланулары турында әйтмим дә инде!
Авыл шулай гөжләде. Гөжләрсең дә, кәрәкәле балыклары крокодилга әйләнсә, эш харап! Кәрәкәле үзе генә түгел, аның тирәсендә дөнья бетә! Түбән Кама ГЭСы төзелгәндә тирә-якта су астында калган болыннарның табигатькә китергән зыяны моның янында чүп кенә! Ул чагында ГЭС үзе дә, аның күтәрелгән сулары да диңгез төбендә калачак!
Шуннан соң авыл халкы озак сөйләште, киңәште һәм Хантимер янына китте. 
-    Синең мөгез чыгара торган гадәтең бар инде, авылыбызның гына түгел, республикабыз горурлыгы. Авылга нигез салучы әби-бабаларыбызның җитмеш буынын тикшергән кеше. Аңа карап, аларның берсе дә кире кайтмады. Тик зинһар, аларны кайтарсаң кайтар, кәрәкәле балыгын гына тынычлыкта калдыр. Тимә, кузгатма аның тарихын! Крокодилга әйләнеп куйса, иң беренче синең үзеңне кабып йотачак! Әнә, милли горурлыгы уянган халыкларны хөкүмәт хәзер үк кабып йотар иде дә, хәленнән килми! Бу алардан да куркынычрак булачак бит! Диңгез суын йотып бетереп тә булмас! (дәвамы бар)